Δημοκρατία;

 Σε μια δημοκρατία, αποφασίζει ο λαός. Πότε ήταν η τελευταία φορά που σας ζητήθηκε να αποφασίσετε για κάτι που σας αφορά άμεσα; Π.χ. για την ανάπλαση μιας πλατείας στη γειτονιά σας; Ή για το πού θέλετε να πηγαίνουν οι φόροι σας; Προσωπικά, δεν θυμάμαι καμία. Ούτε καν δημοσκόπηση εκ μέρους του δήμου, του υπουργείου τάδε ή δείνα, για το τι θέλει ο λαός.
Οι εκλεγμένοι μας "αντιπρόσωποι" είναι ελεύθεροι επί 4 χρόνια να αποφασίζουν ό,τι θέλουν, χωρίς να μας ρωτήσουν. Δεν υφίσταται κανένας ουσιαστικός μηχανισμός συμμετοχής των πολιτών. Σε περίπτωση που διαφωνούμε με τις αποφάσεις των αρχών, δεν έχουμε κανένα ουσιαστικό μέσο να τις ελέγξουμε ή να τις ανατρέψουμε:

 

Αγαπάμε τα αρχαία μας;

Λέμε ότι αγαπάμε τον τόπο μας. Ότι είμαστε περήφανοι που είμαστε Έλληνες. Ότι καμαρώνουμε για την ιστορία και την παράδοσή μας.

Κι όμως, μόλις βρούμε κάποια ίχνη από αυτή την παράδοση, αμέσως μας πιάνει απελπισία. Μας εμποδίζουν, μας δυσκολεύουν, κάνουμε ό,τι μπορούμε για να τα κρύψουμε, να τα εξαφανίσουμε, να τα απομακρύνουμε. Να τεμαχίσουμε τα αρχαία της Βενιζέλου για να γίνει το μετρό. Να απομακρύνουμε τα αρχαία της Αθήνας για το άλλο μετρό...

Πώς μπορεί να σ’ ενοχλεί κάτι που αγαπάς; Πώς γίνεται να σ’ εμποδίζει;

Έλα μωρέ, θα «πετάξει»

Αυτό απαντούν πάντα όσοι κουτσουρεύουν δέντρα. Λέω κουτσουρεύουν, όχι κλαδεύουν, γιατί αυτό που γίνεται σήμερα στις πόλεις μας δεν είναι κλάδεμα. Ρωτήστε όποιον γεωργό ή γεωπόνο θέλετε: όταν κλαδεύει, αφήνει μόνο κούτσουρα;

Όμως, οι σύγχρονοι «τεχνικοί πρασίνου» και αυτοαποκαλούμενοι «κλαδευτές» φέρονται λες και τα δέντρα είναι κάτι βολικά μαγικό. Αφού τα κόψουν, σπάσουν και πριονίσουν, περιμένουν πως εκείνα θ’ αναγεννηθούν με τρόπο θαυμαστό, σαν να μην έγινε τίποτα. Είναι όμως έτσι;

Ας πάρουμε το παράδειγμα της οδού Ταταούλων στον Βύρωνα. Το Google maps δείχνει καθαρά πώς πριν 8 χρόνια λεύκες κι ευκάλυπτοι σκίαζαν τον δρόμο. Σήμερα τα δέντρα έχουν αποδεκατιστεί (εικ. 1). Δεν είναι μόνο η σκιά που λείπει από τον δρόμο και τα άσχημα κούτσουρα που πληγώνουν το μάτι (εικ. 2).

Διασταύρωση Ταταούλων και Βυζαντίου: Αριστερά, το 2014, υπήρχε υψηλό πράσινο. Το 2022, έχει μείνει μόνο το κούτσουρο (πρέμνο). Στο βάθος φυντανάκια ελιάς που θα χρειαστούν δεκαετίες για να αντικαταστήσουν το κομμένο δέντρο.

Ταταούλων, έξω από το 11ο Δημοτικό, το 2014 υπήρχαν θαλλεροί ευκάλυπτοι. Σήμερα έχουν καρατομηθεί.

Δεν είναι μόνο η σκιά που λείπει από τον δρόμο και τα άσχημα κούτσουρα που πληγώνουν το μάτι. Από πιο κοντά η κατάσταση είναι χειρότερη. Τα νεκρά δέντρα είναι γεμάτα πληγές από τις οποίες ξεπροβάλλουν οι μύκητες που τα σκότωσαν, παρόλο που εκείνα αγωνίστηκαν να ζήσουν και «πέταξαν» κλαδιά και φύλλα. Τυπικό παράδειγμα είναι η λεύκα που καρατομήθηκε το 2019 (εικ. 3). Το φύλλωμά της είναι ακόμη αρκετά πυκνό ώστε να κρύβει τα ακρωτηριασμένα κλαδιά. Μπορεί να γελαστείτε και να τη νομίσετε ολόγερη. Αν πλησιάσετε όμως, θα δείτε από τον κορμό της να ξεπροβάλλουν μεγάλα καφέ «μανιτάρια» (εικ. 4). Είναι ένας μύκητας που λέγεται ίσκα. Μεταδίδεται από τον αέρα, μέσω ανοιχτών τομών, ή από μολυσμένα κοπτικά εργαλεία. Πριν γίνει ορατός, έχει μεγαλώσει τρώγοντας την ψίχα του κορμού (εικ. 5). Το δέντρο σαπίζει, ενώ είναι ακόμη ζωντανό. Θα πρέπει να είναι ένας φρικτός θάνατος.

Μια λεύκα που καρατομήθηκε στην οδό Ταταούλων. Παρά την αλλαγή οπτικής γωνίας, είναι το ίδιο δέντρο (προσέξτε τον διχαλωτό κορμό). Μετά την καρατόμηση, είναι εμφανής η προσβολή από μύκητες. Παρόλα αυτά το δέντρο έχει πετάξει φύλλα, προσπαθώντας να επιβιώσει.

Πώς όμως προσβάλλεται ένα νέο και υγιές δέντρο από μύκητες; Πώς καταλήγει να γίνει όρθιο πτώμα; Το κλάδεμα, ιδίως το άκαιρο και υπερβολικό, είναι η κερκόπορτα που ανοίγει το δρόμο σε κάθε είδους παθογόνα. Η αφαίρεση μεγάλου μέρους των κλαδιών και φύλλων στερεί από το δέντρο τη δυνατότητα να παράγει ενέργεια που θα του επιτρέψει να αντισταθεί στην προσβολή. Το δέντρο θα προσπαθήσει ταυτόχρονα να κλείσει τις πληγές, να πολεμήσει την ασθένεια και να πετάξει καινούρια φύλλα για να τραφεί. Ο αγώνας όμως θα είναι τριμέτωπος, άρα άνισος. Είναι μοιραίο πως θα ηττηθεί.

Κοντινό πλάνο μύκητα που ξεπροβάλλει από κλαδί. Ο μύκητας λέγεται ίσκα και μεταδίδεται από τον αέρα, μέσω των τομών, ή (το συνηθέστερο) από μη απολυμασμένα κλαδευτικά εργαλεία. Το δέντρο θα συνεχίσει να βγάζει φύλλα, ώσπου η προσβολή να καταστρέψει τα αγγεία που τροφοδοτούν τον συγκεκριμένο κλάδο.

 

Το λέει κάθε εγχειρίδιο δενδροκομίας: κάθε κλάδεμα είναι μια χειρουργική επέμβαση, γι αυτό καλό είναι να αποφεύγεται, εκτός αν κάποια σημαντική ανάγκη το επιβάλλει (π.χ. ασθένεια ή επαφή με καλώδια της ΔΕΗ). Ακόμη και τότε, η κλάδευση πρέπει να γίνεται με μέτρο και γνώση γιατί το δέντρο είναι ζωντανός οργανισμός, όχι άψυχο αντικείμενο. Οι δενδροκομικές πρακτικές επιβάλλουν την αφαίρεση μέχρι 15% της κόμης, το πολύ (κόμη είναι η «ομπρέλα» του δέντρου). Αν χρειαστεί ριζικότερη παρέμβαση για κάποιο σοβαρό λόγο, τότε πρέπει να προγραμματίζεται λίγη-λίγη, σε διαδοχικές χρονιές, για να μην κινδυνεύσει το δέντρο. Και, επειδή είναι χειρουργείο, τα εργαλεία πρέπει να απολυμαίνονται από δέντρο σε δέντρο. Αν αυτά λένε οι ειδικοί, τότε γιατί οι υπηρεσίες πρασίνου κόβουν το 100% της κόμης, αφήνοντας μόνο τον κορμό κάποιες φορές; Γιατί χρησιμοποιούν αλυσσοπρίονα, που δεν μπορούν να απολυμανθούν; Γιατί αφήνουν μεγάλες τομές και σκισμένα κλαδιά; Περιμένουν πως το δέντρο που τα υπέστη όλα αυτά θα συνέλθει σαν να μη συνέβη τίποτα; Γίνονται αυτά τα πράγματα;

Τα ωπωροφόρα δέντρα τα κακοποιούμε, κλαδεύοντάς τα ώστε να δώσουν μεγαλύτερους καρπούς. Γι αυτό άλλωστε και δεν ζουν πολύ. Ωστόσο κανένας γεωργός δεν κλαδεύει εξαφανίζοντας όλη την κόμη του δέντρου. Μοναδικές εξαιρέσεις τα κλήματα (που είναι θάμνοι) και οι μουριές (όταν θέλουμε φρέσκα φύλλα για μεταξοσκώληκες και δεν μας νοιάζει η ευζωία του δέντρου). Στα αστικά δέντρα γιατί το κάνουμε; Θέλουμε άραγε κρασί; Ή μήπως μετάξι;

Οι καρποί των αστικών δέντρων και θάμνων είναι το οξυγόνο και η απορρόφηση των ρύπων. Για να μας τα δώσουν χρειάζονται τη φυλλωσιά τους. Όσο περισσότερη έχουν, τόσο πιο πολύ οξυγόνο μας δίνουν, τόσο περισσότερους ρύπους απορροφούν, τόσο περισσότερο μας δροσίζουν το καλοκαίρι. Το να λιγοστεύουμε τα κλαδιά τους, να περιορίζουμε το ύψος και την ανάπτυξή τους, είναι παράλογο. Σε μια πόλη με τόσο λίγο πράσινο όπως η δική μας, το λες και αυτοκαταστροφικό.

Επιστρέφοντας στην οδό Ταταούλων, η δενδροστοιχία με τις λεύκες είναι πια σκιά του εαυτού της. Τα λυγερόκορμα δέντρα (που κανονικά ζουν γύρω στα 150 χρόνια) στέκουν ήδη ξερά ή ετοιμοθάνατα . Τεράστιοι μύκητες ξεπροβάλλουν από τον φλοιό, δίνοντας μια ιδέα για την καταστροφή που έχει συντελεστεί στο εσωτερικό τους. 

Λεύκα στα τελευταία της. Φαίνεται πως το δέντρο έχει πετάξει βλαστούς προσπαθώντας να αντικαταστήσει την καρατομημένη του κορυφή. Παρόλα αυτά δεν θα τα καταφέρει εξαιτίας της μεγάλης προσβολής από μύκητες.

 

Κι άλλη καρατομημένη λεύκα με ορατή προσβολή από μύκητες.

Λίγο πιο πέρα, ένας αποκεφαλισμένος ευκάλυπτος προσπαθεί να επιβιώσει έχοντας βγάλει φύλλα από τη μέση του κορμού. Τα παιδιά προσπερνούν αδιάφορα. Ξέρουν άραγε πώς είναι ένα υγιές δέντρο; Και οι μεγαλύτεροι; Έχουμε ξεχάσει πως τα υγιή δέντρα έχουν τα κλαδιά τους απλωτά κι όχι κομμένα ως τον κορμό; Δεν θυμόμαστε πως κανονικά «πετάνε» βλαστούς από την κορυφή, όχι από τα ...γόνατα;

Ευκάλυπτος που έχει υποστεί αποκλάδωση και αγωνίζεται να επιβιώσει πετώντας βλαστάρια κατευθείαν από τη μέση του κορμού.

 

Τα κομμένα κούτσουρα μαρτυρούν πόσα δέντρα λείπουν από τον δρόμο. Κάτι αναιμικές ελίτσες πασχίζουν να επιβιώσουν, αλλά θα περάσουν πολλά χρόνια ώσπου η φυλλωσιά τους να φτάσει τον όγκο των δέντρων που κόπηκαν. Στο μεταξύ, οι ένοικοι των γύρω σπιτιών και τα παιδιά των γύρω σχολείων θα στερηθούν τη δροσιά και το οξυγόνο που έδιναν τα μεγάλα δέντρα του δρόμου. Ο δήμος (που ίσως επέλεξε το βαθύ κόψιμο για να γλιτώσει μεροκάματα) θα χρειαστεί τώρα να βάλει το χέρι βαθιά στην τσέπη. Αφού χρειαστεί συνεργείο για την κοπή των μεγάλων δέντρων, την απομάκρυνσή τους και την εκρίζωση των πρέμνων (των κούτσουρων) θα πρέπει να αγοραστούν και να φυτευτούν νέα δέντρα. Δε θα πιάσουν όλα. Θα χρειαστεί παρακολούθηση, φροντίδα και αντικατάσταση όσων δεν «πιάσουν». Άκόμη κι αν πιάσουν, τα νέα δέντρα θα χρειαστούν πολλά χρόνια για να φτάσουν το ύψος των προκατόχων τους. Στο μεταξύ, θα αυξηθούν τα έξοδα για τη συντήρηση του χαμηλού πρασίνου, που τώρα δεν θα έχει τη σκίαση που του παρείχε η δενδροστοιχία.

Αριστερά, το 2014 υπήρχαν φουντωτές και υγιείς λεύκες στη διασταύρωση Ταταούλων και Μήδειας το 2014. Δεξιά, τα ίδια δέντρα το 2022: το ένα φυτοζωεί, ενώ το άλλο πασχίζει να επιβιώσει αν και έχει κουτσουρευτεί ανεπανόρθωτα.

 

Οι μεγαλύτερες δαπάνες όμως θα απαιτηθούν για τις αυξημένες ανάγκες κλιματισμού περιμετρικά του δρόμου. Από τη μια πλευρά του δρόμου, θα την πληρώσουν οι ένοικοι. Από την άλλη είναι 8 δημόσια σχολεία για τα οποία ο δήμος θα πληρώνει μεγαλύτερους λογαριασμούς για πολλά καλοκαίρια, καθώς ήδη έχει μεταβληθεί το μικροκλίμα της περιοχής.

Μετά από όλα αυτά, ποιος μπορεί ακόμη να υποστηρίζει πως οι άγριες κοπές που βλέπουμε γύρω μας είναι εντάξει; Ποιος μπορεί, με καθαρή καρδιά, να πιστεύει πως το δέντρο τελικά «θα πετάξει» κι όλα θα είναι όπως πρώτα; Πως οι πόλεις μας μπορούν να συνεχίσουν να αγνοούν τις συνέπειες των καταστροφικών πρακτικών απέναντι στα δέντρα;

 

Το βαθύ "κλάδεμα" καταστρέφει τα δέντρα

Τα τελευταία χρόνια πολλοί δήμοι επιλέγουν το βαθύ κλάδεμα ή καρατόμηση (tree topping) των δέντρων. Η τεχνική αυτή επιλέγεται για να αποφεύγεται το συχνό κλάδεμα που επιβαρύνει οικονομικά τον δήμο. Δεν το πετυχαίνει τελικά, αλλά η κοπή προκαλεί μείωση, κατά 50-100%, του πράσινου φυλλώματος του δέντρου που είναι η παραγωγική του βιομηχανία. Με λιγότερα φύλλα, το δέντρο λιμοκτονεί, γιατί δεν μπορεί να παράγει την τροφή που του χρειάζεται, κι εμείς ασφυκτιούμε, γιατί δεν παράγεται αρκετό οξυγόνο (δε θα σχολιάσω καν τη φρικτή όψη των καρατομημένων δέντρων που κάποτε μας χάριζαν τη δροσιά τους).

 

Άρνηση απογραφής

Να και οι αρνητές της απογραφής. Λες και δε μας έφταναν οι αρνητές της μάσκας και των εμβολίων. Θα την πατήσουμε όμως άσχημα με δαύτους, και ξέρετε γιατί; Μαθηματικά+πολιτική=συνδυασμός που σκοτώνει. Αφήστε με να εξηγήσω:

 

Κοπέλα βγήκε 1ο ραντεβού άφραγκη κι αυτός την άφησε νηστική

Το ομολογώ: είδα τον τίτλο κι έπεσα στην παγίδα. Και άνοιξα το βίντεο για να πάρω απαντήσεις, αλλά δεν έμαθα τίποτα. Δεν ξέρω πώς και γιατί ήταν άφραγκη. Είχε ξεχάσει πορτοφόλι; Δεν είχε απλά χρήματα αυτό τον καιρό; Ήταν από εκείνες τις κοπέλες που περιμένουν ότι ο άντρας πάντα πληρώνει; Ή ήταν επαγγελματίας της εκμετάλλευσης; Δε θα μάθω ποτέ και, σε τελική, δεν έχει σημασία. Γιατί, όποιος και να ήταν ο λόγος, φέρθηκαν και οι δύο με τρόπο τόσο λάθος που δεν ξέρω από πού να πρωτοεξηγήσω. Και, δυστυχώς, βλέπω πως όλο και περισσότεροι φαίνεται να αγνοούν ακόμη και τις βασικότερες αρχές της σωστής συμπεριφοράς.

 

Όλες/οι έχουμε βγει

Ιδέες, βία και τα ΕΠΑΛ Σταυρούπολης

Στα ΕΠΑΛ Σταυρούπολης έγιναν επεισόδια (για να το πω ευγενικά) μεταξύ φοιτητών που έκαναν διαδήλωση έξω από το σχολείο και στοιχείων με ακροδεξιά σύμβολα που τους επιτέθηκαν.